Okul kitaplarımız Anadolu’yu yurt edinen beylikleri sayarken 15 civarı beylikten bahsederler. Ancak tarihte bu bahsedilenin en az 3 katı kadar Türkmen beyliği bu coğrafyada hüküm sürmüştür. Bir kısmı siyasi anlamda varlıklarını başka beyliklerin yardımıyla devam ettiren bu siyasi yapılar kültürel anlamda ciddi izler bırakmışlardır. Eşrefoğlu gibi bir cami olmasa beyliğin bütün icraatı üç satıra sığacaktı. Bu misale Orta Anadolu’da hüküm süren Turgutoğulları en iyi örnektir.
Turgutoğulları; coğrafyamızda izleri olan bir beyliktir. Turgut ve Bayburt isimli iki kardeşten Turgut’un soyundan gelen bir beyliktir. Beyliğin kuruluş yeri Beyşehir Karahisar köyüdür. Beylik Beyşehir, Seydişehir, Ilgın, Doğanhisar, Yunak civarında egemenlik kurmuştur. Bugün Yunak ilçesine bağlı Turgut isimli bir belde mevcuttur. Yine bu coğrafyada Turgut benzeri soy isimlerinin varlığı tarihi köklerimize işaret eder. Turgut beyliği zamanla Karamanoğulları devletinde yönetici aile olmuştur. Karamanoğulları, Osmanlı ile Türk siyasi birliği noktasında en ciddi mücadeleyi vermiştir. Karamanoğulları kendilerini Selçuklu devletinin varisleri olarak görmüşlerdir.
Konya’dan Manisa’ya Anadolu coğrafyasının her yerinde bu beyliğe ait izler bulmak mümkündür. Ilgın ve Sarayönün’de beyliğin yöneticilerinden Pir Hüseyin Bey tarafından yaptırılan camiler vardır. Bunlar da kendi içlerinde Selatin Camii sayılabilir. Yine Seydişehir’de Seyit Harun Veli Camii avlusunda Turgutoğlu Rüstem Bey’in oğlu Ali Bey’e, Rüstem Bey’in kızı Dürrühund Hatuna, Turgutoğlu Emir Bey’in kızı Sultan Hatun’a ve Yusuf isimli bir kişiye ait mezar taşları bulunmaktadır. 15 ve 16 yüzyıllardan kalma bu mezar taşları coğrafyamızda hakim olan bu beyliğe ait kadim eserlerdendir
Her insan kökünü geldiği yeri merak eder. Ben kimim, nerden geldim. Ailemin geçmişi ve yaptığı varsa olumlu işleri incelemek ister. Aslında öğrenme ihtiyacının ortaya çıkardığı bu merak kişilerin ilmi eserler ortaya çıkarmasını sağlar. Yerel tarih genelinde ise tarih araştırmalarının özü budur. Atalarını öğrenmek. Kimi bunu üstünlük meselesi olarak görür. Kimisi de atalarına yönelik vefa borcunu öder. Mustafa Kaygısız da hem polis hem tarihçi gözüyle kendi coğrafyasının tarihini araştırmaya koyulmuş. Kendi ailesinin tarihini Turgutoğulları Orta Anadolu’nun Türkmen Beyliği ismiyle kitaplaştırmış. Merak eden okumak isteyenlere tavsiye olunur.
Selam ve dua ile
Mustafa AK
Tarih Öğretmeni mstfknyali@gmail.com